लौकिकसंस्कृतसाहित्यस्य कविषु निश्चयेनेव महाकविकालिदासः श्रेष्ठः अन्यतमः च अस्ति । महाकविकालिदासस्य काव्यप्रतिभा सर्वातिशायिनीअस्ति । तस्य काव्यं देववाण्याः श्रृङ्गारः अस्ति । तस्य रचनासु माधुर्यस्य मधुरसन्निवेशः, प्रसादस्य स्निग्धता, पदानां सरसशय्या, अर्थसौष्ठवः, अलङ्कारानांमञ्जुलप्रयोगः, छंदोनां छटा च पदे - पदे दृश्यते । उपमायाः यादृशः चमत्कारः तस्य रचनासु प्राप्यते तादृशः अन्यत्र न क्वचित् ; कथितञ्च :-
" उपमा कालिदासस्य----- " ।महाकवि कालिदासः भारतीयसंस्कृत्याः प्रतिनिधिकविः अस्ति , यस्य पात्राणि भारतीयतायाः भव्यमूर्तयःसन्ति ।
# रघुवंशम् :- आलोचकाः मन्यन्ते यत् " रघुवंशम् " महाकविकालिदासस्य सर्वश्रेष्ठा रचना अस्ति । ग्रन्थेऽस्मिन् १९ सर्गाःसन्ति , येषुरघुवंशीराज्ञां जीवनचरितानि वर्णितानि सन्ति । रघुजन्मस्य पूर्वपीठिकातः एव काव्यस्य आरम्भः भवति । राज्ञःदिलिपस्य गोचारणेन एव रघोः जन्मः भवति ,अन्येषु सर्गेषु रघोः दिग्विजयस्य, अदम्यपराक्रमस्य, अद्भुद्दानशीलतायाश्च वर्णनम्अस्ति । तत्पश्चात रघुपुत्रस्य अजस्य इन्दुमत्याः सह विवाहस्य, इन्दुमत्याःअकालमृत्ययोश्च वर्णनम् अस्ति । दशमसर्गतःपञ्चदशसर्गपर्यन्तं रामचरितस्य अतीव मनोहारी वर्णनम् अस्ति । तत्पश्चात् अग्निवर्णादेः विभिन्नानां राज्ञां चरितानांसंक्षिप्तवर्णनम्अस्ति ।
# कुमारसंभवम् :- कुमारसंभवमहाकाव्ये महाकविकालिदासेन कुमारस्य कार्तिकेयस्य जन्मस्य कथायाः वर्णनं कृतम् अस्ति।महाकाव्येऽस्मिन् १७ सर्गाः सन्ति । अस्मिन् ग्रन्थे सर्वत्र कवेः लेखण्याः चमत्कारः दृश्यते । तृतीयसर्गे शिवस्य समाधेः वर्णनम् अस्ति, पञ्चमसर्गे पार्वत्याःकठोरतपश्चर्यायाः उदात्तं वर्णनं ओजपूर्णैः शब्दैः कृतम् अस्ति । अष्टमसर्गे रतिवर्णनम् अस्ति ।कैश्चित् विद्वद्भिः अस्य ग्रन्थस्य नवसर्गतः सप्तदशपर्यन्तसर्गाः प्रक्षिप्ताः मन्यन्ते ।
Wednesday, April 8, 2009
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
No comments:
Post a Comment